Deprem ve Yas

“Ben şimdi ne yapacağım”, “her şeyim gitti”, “hiçbir şey eskisi gibi olmayacak, ben bununla başedemem”, “onlar olmadan yaşayamam”, “onlarsız hayatın anlamı yok!” gibi düşünceler içinde olabilirsiniz. Kuşkusuz yaşadığınız bu yoğun ve dayanılması çok güç acıyı en iyi kendiniz bilirsiniz. Çevrenizdeki yakınlarınız ne kadar paylaşmaya çalışsa da, “ateş en fazla düştüğü yeri yakar”.

Yakınını kaybetmiş biri olarak, aşağıdaki bedensel, düşünsel, duygusal ve davranışsal tepkilerin bazılarını göstermiş ve bazılarını da hala gösteriyor olabilirsiniz:

• Olay anında bir şok ve uyuşma duygusu hissetmiş olabilirsiniz.
• Sevdiğiniz insanın öldüğüne/ bu olayın gerçek olduğuna inanamıyor olabilirsiniz.
• Onun ölümüne engel olamadığınızı düşündüğünüz ve ölüm gerçeği ile yüz yüze geldiğiniz için yoğun bir çaresizlik duygusu içine girebilirsiniz.
• Yaşadığınız acı içinde kendinizi çok yalnız hissedebilirsiniz.
• Kaybettiğiniz yakınınızın yüzü, gözünüzün önünden gitmiyor olabilir.
• Her türlü olay, bir isim, bir kıyafet, belirli bir yaştaki bir kişi, bir şarkı, bir yer, o yakınınızla ilişkili gördüğünüz her şey, size onu hatırlatabilir.
• Kimileri resimlerine bakamaz, kimileri ise resimlerine bakarak rahatlayabilir.
• Onları kurtaramadığınızı düşünüp, kendinize ve diğer insanlara öfke duyabilirsiniz.
• Kendinizi ya da başkalarını suçlayabilirsiniz.
• Herkesin bu tür olaylarla başa çıkma, kendini rahatlatma yolu farklı olabilir. Ama siz doğal olarak kendi derdinizle yoğrulduğunuzdan, herhangi birinin sizinkinden daha farklı olan “kendini teselli yolu” sizi öfkelendirebilir.
• Kayıpları olmayan insanların gülüp eğlenmeleri size dokunabilir.
• “Keşke”lerle başlayan cümlelerle yakınınızı kaybetmeden önce yaptığınızı ya da yapmadığınızı düşündüğünüz bir şeyden ötürü pişmanlık duyabilirsiniz.
• Kaybettiğiniz kişiyi çok özlüyor olabilirsiniz.

Karamsarlık yaşayabilir, hiçbir şey yapmak istemeyebilirsiniz

• Gerginlik ve tedirginlik içinde, yerinizde duramıyor olabilirsiniz.
• Aklınızı işinize veremeyebilirsiniz.
• Sabahları yataktan kalkmada güçlük çekebilir, kendinizi sürekli yorgun hissedebilirsiniz.
• İştahınızda azalmalar ya da artmalar olabilir.
• Uykusuzluk, konsantrasyon güçlükleri çekebilir ya da aşırı uyuyabilirsiniz.
• Boğazınızda bir yumru hissi, göğsünüzde ağrı olabilir. Ağlamak istediğiniz halde ağlayamayabilirsiniz.
• Alkol ya da ilaçlara başvurmuş ya da başvurmayı düşünüyor olabilirsiniz.
• Umutsuzluk içinde olabilir, içinizde bir boşluk hissedebilir, kendinizi değersiz olarak görebilirsiniz.
• Kendi ölümünüzü düşünüp korkuya kapılabilirsiniz.
• Başınıza gelen bu olayın büyük bir haksızlık olduğunu düşünebilirsiniz.
• Bunun neden bir başkasının değil de sizin başınıza geldiğini sorup, bir anlam vermeye çalışıyor olabilirsiniz.
• Yaşadığınız acının, herkesin yaşadığından daha fazla olduğunu düşünebilirsiniz.
• İçinize kapanmak isteyebilirsiniz.
• Sorumluluklarınız arttıkça, neye nereden başlayacağınızı bilemeyebilirsiniz.
• Zaman içinde, duygularınızın yoğunluğunun azaldığını sandığınız ve tam bu kaybı kabul etmeye başladığınız bir sırada, başta hissettiğiniz acılar aynı yoğunlukta geri gelebilir.
• Çevrenizdeki kayıpları olan kişilerin daha iyi durumda olduğunu görüp sizin acınızın hiçbir zaman hafiflemeyeceğini düşünebilirsiniz.
• Geleceği düşünmek çok zor gelebilir. Şimdiki zaman da çok acı vericidir. Bu yüzden sürekli olarak geçmiş üzerinde durabilirsiniz.
• Kaybettiğiniz kişi ile bağınızın sürdüğünü hissetmek amacıyla, o hayattayken birlikte yaptığınız şeyleri sürdürmek, hala varmış gibi, yaşadığı mekanın düzenini korumak, sofrada ona da yer ayırmak,vb. davranışlar içine girebilirsiniz.

Bu duyguların, düşüncelerin ve bedensel tepkilerin hepsi çok normaldir ve tüm dünyada yaşayan insanların bu tür kayıplar karşısında gösterdiği evrensel tepkilerdir. Ancak bu tepkilerin dozunun ne olduğu ve gündelik yaşamınızı sürdürmenizi engelleyip engellemediği de çok önemlidir. Eğer söz konusu tepkileriniz çok yoğunsa ve gündelik yaşamınızda büyük aksamalara yol açıyorsa, bir uzmandan yardım almanızda yarar olabilir. Özellikle alkol ve ilaç kullanımı için bu konuya dikkat etmenizi öneririz.