Bağımlılık

Bağımlılık

Bağımlılık özellikle son yılarda Türkiye’de ve dünyada büyük bir sorun halini almaktadır. Alkol ve uyuşturucu madde alım oranlarının hızla artması, maddeye başlama yaşları gittikçe düşmesi, adli suçlarda madde etkisindeki davranışların fazlaca yer alması konu üzerindeki çalışmaların hızlanmasını ve önlemlerin arttırılmasını zorunlu kılmıştır. Bağımlılık, kişinin beden ve ruh sağlığını, aile yaşantısını etkileyecek düzeyde alkol ya da madde alması; ya da alkol ve madde alma isteğini durduramaması ile devam eden, tekrarlayıcı bir beyin hastalığıdır. Bu hastalığa zarar verici davranışlar da eşlik etmektedir. Bağımlılık, hem beyni hem de davranışları etkileyen bir hastalıktır. Herkes bağımlı olabilir. Günlük hayatımızda fark etmediğimiz birçok “alışkanlığımız ” da bağımlılığımız olabilir: Çay, kahve, telefon, internet, oyun hatta bazen bir insana karşı bile bağımlılık gelişebilir. Ancak çoğunlukla zararlı bir maddeye bağımlılık gelişene kadar bunları fark etmeyiz.  

• Tütün (Nikotin) • Alkol • Esrar • Bonzai (Jameikan, Gold vb.) • Kokain (Taş) • Eroin • Ekstazi • Amfetamin • Uçucu ve Yapıştırıcı Maddeler (Tiner, Bali, Çakmak Gazı vb.)…

  Maddelerin etkileri arasında farklılıklar olsa da ortak özellikleri bağımlılık yaratmaları ve özellikle sağlığa verdiği zararlardır. Bunlardan başlıcaları :

• Akciğer Hastalıkları (Solunum Güçlüğü, Astım, Akciğer Kanseri vb.) • Karaciğer Hastalıkları ( Hepatit A-B-C, Siroz vb.) • Ruhsal Bozukluklar ( Anksiyete, Panik Atak, Depresyon, Paranoya, Şizofreni vb.) • Hafıza Problemleri • Dikkat Eksikliği (Öğrenme Güçlüğü) • Uyku Bozuklukları • Yeme Bozuklukları (Aşırı Kilo Kaybı) • Bilişsel Bozukluklar…

  Ayrıca bağımlılığın gelişimiyle birlikte bireyin aile, iş, arkadaş ve toplum hayatında da büyük sorunlar ortaya çıkmaya başlamaktadır. Maddi ve manevi sıkıntılar yaşamaya başlamakta ve bu sıkıntıları çözmeye çalışırken yenileriyle yüzleşmek zorunda kalmaktadır. Zamanla hayatındaki kişilerin desteğinin kaybolmaya başlaması ile mücadele gücünü yitirmesi ve yalnızlık gerçeğiyle yüzleşmesi de süregelen sonuçlardır. Bağımlılığın gelişimi, maddenin cinsine, saflık oranına, kullanma süresine ve kullanan kişinin kişilik özelliklerine göre değişir. Bu nedenle bağımlılığın ne zaman gelişeceği belli olmaz. Alkol ve madde bağımlılığı tanısı kişiden alınan öykü, yoksunluk belirtilerinin gözlenmesi, idrar ve kan testleri ile konmaktadır. Bağımlılık tedavisi olan bir hastalıktır. Bağımlılık gelişmesi durumunda, alkol veya maddenin azaltılmasından sonra alkol veya maddenin vücuttan çekilmesine bağlı olarak yoksunluk belirtileri ortaya çıkmaktadır. Bu belirtiler: • Aşırı terleme • Kal atışının hızlanması • Ellerde titreme • Uykusuzluk • Bulantı veya kusma • Halüsinasyonlar Görme ( Hayal görme, ses duyma vb.) • Yerinde Duramama • Huzursuzluk • Kaygı • Sigara bağımlılığı tedavisi • Alkol bağımlılığı tedavisi • Uyuşturucu ve uyarıcı madde bağımlılığı tedavisi • Erken tanı ve danışmanlık • Aile Destek Programları

Yazar: Uzman Klinik Psikolog Sevcan ÇETİNKAYA